Turkse abrikozen van BioShop Abrikozen staan bekend om hun frisse, zoete smaak en hun prachtige zacht-oranje huid. De vrucht komt oorspronkelijk uit het noordoosten van China en wordt tegenwoordig in veel landen geteeld. Turkije is het belangrijkste abrikozenland, maar liefst 85 tot 90% van alle gedroogde abrikozen ter wereld komen hier vandaan. De belangrijkste streek voor het telen van abrikozen is Malatya, een hoogvlakte in het zuidoosten van Turkije. Het gebied wordt omgeven door hoge bergketens en de winters zijn er heel koud terwijl de zomers snikheet zijn. Overal in het landschap zie je prachtige abrikozenboomgaarden. In het voorjaar als een witrose bloesemzee, in de zomer als indrukwekkende gele vlaktes van abrikozen die overal op doeken in de zon liggen te drogen. Op reis naar Turkije Toen wij op zoek gingen naar een producent voor onze gedroogde abrikozen, was het dus vanzelfsprekend om naar Malatya af te reizen. Allard ten Dam (medeoprichter van De Nieuwe Band en verantwoordelijk voor de inkoop van grondstoffen) is met dit doel inmiddels twee keer naar Turkije gereisd. Allard: ''"De eerste keer was in het voorjaar van 2002, toen ik samen met Erçan naar Oost-Turkije ging. De abrikozenboomgaarden waren in dat seizoen een oase van rust en we zagen prachtige vogels zoals de bijeneter, de scharrelaar en de hop."'' Allard en Erçan (hierboven links op de foto) zagen duidelijk de verschillen tussen biologische en niet-biologische teelt. Een niet-biologische boer is er over het algemeen op gericht om zo snel mogelijk een zo groot mogelijke oogst van de boom te halen. De bomen worden daarom niet of nauwelijks gesnoeid zodat er snel vruchtdragende takken aan de bomen komen. De jonge bomen krijgen daardoor niet de kans om goed te wortelen, worden snel overbelast, raken uit balans en moeten al na 20 jaar vervangen worden door nieuwe bomen. Allard: ''"In de biologische teelt gaan abrikozenbomen twee keer zo lang mee. Dit is vooral te danken aan goed snoeien als de boom nog jong is. Daardoor geven de bomen weliswaar niet direct de maximale oogst maar groeien ze veel evenwichtiger. Als de boom 15 jaar oud is zit hij op z'n maximum aan wat hij aan abrikozen kan geven: bij een goede oogst is dat 800 kilo verse abrikozen, wat neerkomt op zo’n 200 kilo gedroogde abrikozen!"'' Een abrikozenboom bloeit al heel vroeg in het seizoen. Daardoor is er elk jaar een risico dat de bloemknoppen bevriezen en de oogst voor een deel of geheel mislukt. Gelukkig gaat dit vaak goed, maar de oogst van 2014 was een bijzonder slecht abrikozenjaar. De oogst was zo goed als volledig mislukt en abrikozen waren nog nooit zo duur. Vervelend voor iedereen die graag abrikozen eet, maar nog veel vervelender voor de abrikozenboeren. Allard: ''"Zoiets maakt je er weer extra bewust van dat het niet vanzelfsprekend is, dat we alles kunnen eten waar we zin in hebben. En het maakt je extra blij als het weer te krijgen is."'' Rijpen in de Turkse zon Als de bloesems zich goed tot vruchten hebben ontwikkeld, rijpen ze tot ver in de maand juli onder de warme Turkse zon. In de loop van die hete zomermaand is het tijd om te oogsten. De vruchten worden van de boom geschud en in de zon te drogen gelegd. Na drie dagen drogen wordt de pit verwijderd en droogt de vrucht nog 3 tot 4 dagen in de zon. Rapunzel: biologisch en persoonlijk In 2011 maakte Allard opnieuw een reis door Turkije om te zoeken naar leveranciers die op alle vlakken goed bij onze uitgangspunten passen: biologisch, sociaal en de beste kwaliteit. Allard bezocht vijgenboeren, druivenboeren (voor de rozijnen), vijgenboeren en natuurlijke ook abrikozenboeren. Tijdens deze reis was Allard bijzonder onder de indruk van de projecten van Rapunzel. Allard: ''"Rapunzel is de enige organisatie in Turkije die 100% biologisch werkt en ze hebben het grootste team van landbouwingenieurs. Deze ingenieurs begeleiden de boeren en zijn op de cruciale momenten aanwezig voor advisering en controle op de kwaliteit. De boeren worden heel intensief ondersteund!"'' Rapunzel werkt samen met 80 abrikozenboeren in de streek rond Malatya en heeft met al deze boeren persoonlijk contact. De boeren worden niet alleen ondersteund met landbouwkundig advies, Rapunzel doet ook aan voorfinanciering. De boeren krijgen in het vroege voorjaar al een financieel voorschot op de verwachte oogst. Tekelioglu: een Turks bio-dorp! Een bijzonder onderdeel van de reis was het bezoek aan Tekelioglu. Dit dorp kun je gerust een bio-dorp noemen, want 95% van de boeren werkt hier biologisch! 30 jaar geleden ontmoetten de burgemeester van dit dorp en de oprichter van Rapunzel (Joseph Wilhelm, hierboven op de foto) elkaar bij toeval. De burgemeester van het dorp ging naar de Turkse minister van landbouw om de milieu-problemen van het dorp te bespreken. Door steeds meer gebruik van chemische (kunst-)mest en pesticiden namen de oogsten rond Tekelioglu af en verdween de vis uit het meer bij het dorp. Met de vis, verdwenen ook de vogels en zo werd het een “dood” meer. Op het zelfde moment zat Joseph Wilhelm ook in de wachtkamer van de minister om te praten over de mogelijkheden van biologische landbouw in Turkije. De minister heeft beide mannen toen met elkaar in contact gebracht, en zo is het Rapunzel-project in Tekelioglu ontstaan. Een nauwe en warme samenwerking tussen Rapunzel en het dorp! Nu, 30 jaar later, is de visstand in het Gölu-meer al jaren hersteld, zijn de oogsten goed en is het gebied uitgeroepen tot nationaal beschermd gebied en waterwin-gebied. Het meer is een prachtige plek, met bloemen, vogels en veel vis. Er is een school gekomen in het dorp, een speelplaats, verharde wegen en een dorpshuis. De melk wordt in het dorp tot zuivelproducten verwerkt en sinds kort is er een winkel waar biologische producten en biologisch brood van eigen verbouwde tarwe verkocht worden. De 80 boerenfamilies in Tekelioglu werken allemaal biologisch en deels ook biologisch-dynamisch. Een belangrijk onderdeel is het houden van zo’n 600 koeien waarvan de mest gecomposteerd wordt. De bijzonder goede compost uit Tekelioglu wordt voor alle projecten van Rapunzel in Turkije gebruikt. Allard: ''"Het is mooi om te zien dat een deel van de jongeren nu weer perspectief ziet, in het dorp blijft en besluit om het boerenbedrijf van de ouders voort te zetten."'' Van de boom naar jouw keukenkastje Als de abrikozen geoogst en gedroogd zijn, worden ze verzameld, gecontroleerd en naar de fabriek van Rapunzel in de buurt van Izmir gebracht. Daar worden ze nog een keer op kwaliteit gecontroleerd, gewassen, gesorteerd en "schokgevroren". Dit laatste is een behandeling waarbij de abrikozen zo snel mogelijk bevroren worden eventuele insecteneitjes onschadelijk gemaakt worden. Biologische abrikozen worden niet gezwaveld en krijgen daardoor een natuurlijke bruine kleur. Na het drogen pasteuriseert Rapunzel de abrikozen met waterdamp, waardoor de abrikozen heerlijk zacht blijven en heel vol van smaak. Niet alleen de boeren, maar ook de fabrieksarbeiders krijgen een goede ondersteuning van Rapunzel. De medewerkers krijgen een ziektekostenverzekering, een pensioenregeling, een gratis warme lunch en de werkruimtes voldoen allemaal aan de Duitse gezondheids- en veiligheidsstandaarden. De gedroogde abrikozen komen in grote 12-kilo-dozen bij ons aan en worden op onze eigen inpakafdeling verder verpakt in kleine zakjes voor de winkel. Zo belanden ze uiteindelijk in jouw boodschappenmandje, in jouw keukenkastje en in jouw maaltijd. Heerlijk om zo uit het zakje te eten. Of maak eens een ander ontbijt met de pompoen-abrikozencake van Rineke Dijkinga of een verrassend borrelhapje. Met abrikozen kun je alle kanten op!
